Діни көшбасшылардың конфессияаралық диалогты нығайтудағы рөлі

Дін – адамзат өркениетінің ең көне рухани тіректерінің бірі. Ол адам жүрегіне мейірім ұялатып, ізгілікке жетелейтін ұлы күш. Әлемдік діндер тарихына көз жүгіртсек, әр дәуірде дін өкілдері тек сенім иелері ғана емес, халықтың бағыт-бағдарын айқындап, татулық пен бейбітшіліктің алтын көпірін орнатқан тұлғалар болған. Әсіресе, түрлі мәдениеттер мен діни сенімдер тоғысқан қоғамда дін көшбасшыларының орны айрықша. Олар – халықтың жүрегіне жол тауып, әртүрлі сенім иелерін бір ортақ құндылыққа ұйыстыра алатын рухани бедел иелері.

Бүгінгі жаһандану заманында діни алауыздық, экстремизм мен радикализм сияқты қатерлер өршіп тұрған кезеңде, олардың үндеуі – адамзатты қақтығыстан сақтап қалатын маңызды құрал. Дін көшбасшылары мен беделді имамдар, раввиндер, пасторлар немесе монахтар өз уағыздарында шынайы сенімнің түпкі мақсаты – ізгілік пен бейбітшілік екенін үнемі еске салады. Олар адамдарға тек догмаларды емес, мейірімділік, әділдік, құрмет сынды ортақ адамзаттық құндылықтарды жеткізеді.

Қазақстан – түрлі этнос пен конфессия өкілдері бейбіт қатар өмір сүріп жатқан ел. Бұл – біздің ең басты байлығымыз. Мұндай қоғамдық келісімді сақтау үшін мемлекет тек заңдар мен ережелерге сүйеніп қана қоймай, рухани ықпал ететін тұлғалардың еңбегіне арқа сүйейді. Ел ішіндегі ахуалды тұрақтандыруда дін өкілдерінің орны ерекше. Олардың сөзін халық құрметтейді, оларды тыңдайды, сөзіне сенеді. Міне, осы сенім – қоғамдағы бейбітшілік дәнін егуге мүмкіндік береді.

Осы тұрғыда Қазақстанда өткізілетін Әлемдік және дәстүрлі діндер көшбасшыларының съезі – бүкіл әлемге үлгі боларлық бастама. 2003 жылдан бері дәстүрлі түрде Астанада ұйымдастырылатын бұл форум түрлі дін өкілдерінің ашық әңгімелесуіне, пікір алмасуына және ортақ ұстаным табуына жағдай жасайды. Саммитте Ислам, Христиан, Иудаизм, Буддизм, Индуизм, Даосизм сияқты көптеген діндердің жетекшілері бас қосып, адамзат алдында тұрған күрделі мәселелерді талқылайды. Бұл жиындарда айтылған әрбір ой, әрбір үндеу – тек Қазақстанға ғана емес, бүкіл әлемге арналған бейбітшілік шақыруы.

Саммит барысында діни көшбасшылар зорлық-зомбылықты ақтау үшін дінді қолдануға болмайтынын, діни алауыздықтың ешбір қоғамға пайда әкелмейтінін атап өтеді. Мұндай үндеулер әсіресе жастарға, жаңа буынға әсер етеді. Себебі, интернет заманында жалған насихат пен радикалды идеялар тез таралады. Ал осы қауіптің алдын алуда ең сенімді тосқауыл – беделді дін өкілдерінің шынайы, ізгі сөздері.

Дін көшбасшыларының тағы бір маңызды рөлі – түрлі сенім иелері арасындағы өзара құрметті қалыптастыру. Мысалы, бір мешіттің имамы шіркеуге құрметпен қарап, православ діни мерекесіне құттықтау жолдаса немесе бір шіркеу қызметкері мешіттің ашылуына қатысса – бұл қарапайым қадам болса да, халық арасында үлкен сенім мен сыйластық тудырады. Осындай жылы қарым-қатынастар діни төзімділіктің нағыз үлгісіне айналады.

Қазақстан тәжірибесі көрсетіп отырғандай, діни лидерлер тек уағыз айтушы ғана емес, сонымен бірге әлеуметтік бастамалардың да жетекшісі. Олар қайырымдылық акцияларын ұйымдастырады, аз қамтылған отбасыларға көмек көрсетеді, жастарға өмірлік бағыт береді. Мұндай істер діни беделдің қоғам үшін қаншалықты маңызды екенін айқын көрсетеді.

Әлемдік және дәстүрлі діндер көшбасшыларының съезінде Қазақстан Президенті әрдайым діннің басты миссиясын – адамзат арасындағы өзара түсіністік пен келісімді нығайту екенін атап өтеді. Бұл – біздің елдің ұстанымы. Себебі, біз түрлі мәдениет пен дін өкілдері бейбіт өмір сүретін қоғамды сақтауды ең маңызды мақсаттардың бірі деп білеміз.

Бүгінде дін көшбасшылары – тек өз қауымының ғана емес, бүкіл қоғамның тәрбиешісі. Олар халықты ізгілікке, татулыққа шақыра отырып, әрбір адамның жүрегіне бейбітшілік дәнін егеді. Ал бейбітшілік – кез келген елдің тұрақты дамуының кепілі. Сондықтан, дін көшбасшыларының рөлін бағалау – болашағымызды бағалау деген сөз.

Егер біз өзара құрмет пен түсіністікке негізделген қоғам құра алсақ, онда түрлі сенімдер мен мәдениеттердің айырмашылығы бізді бөлмей, керісінше байыта түседі. Бұл жолда діни лидерлердің сөзі – жол көрсететін шам, ал олардың бірлікке шақырған үндеуі – мәңгілік татулықтың кепілі.

Н.Қалқаман,

Облыстық АТТ мүшесі.