Адвокаттың құпиясы — адвокатқа сенуге бола ма?

Республика азаматтарының конституциялық құқықтарының бірі адвокаттан заң көмегін алу кезінде ақпараттың құпиялылығы болып табылады.

«Адвокаттық қызмет және заң көмегі туралы» ҚРЗ 3-бабына сәйкес адвокаттық құпияны сақтау заң көмегін көрсету қағидаттарының бірі болып табылады.

Бұл заңның пайда болу тарихы Ежелгі Рим дәуіріне жатады. Әрине, құқықтанушылар тарапынан құпиялылық қағидатын сақталмаса, клиенттер тарапынан сенім болмас еді. Алайда, кейбір жағдайларда бұл құқық Қоғамдық қауіпсіздік мүдделеріне қайшы келеді, айталық егер адвокат дайындалып жатқан қылмыс туралы білетін болса.

Мына сайттағы https://adilet.kz/yurist/astana/ құқықтанушыларға жүгінсек, клиент өзі ашқан барлық ақпарат құпия болып қалатынына және жария етпейтініне сенімді бола алады. Себебі, құпиялылықты сақтау сайтта орналастырылған заңгерлерінің басты басымдығы болып табылады. Бұл мақалада біздің сарапшымыз Тойбаев Ержан «адвокаттың құпиясы» деген не екенін толығырақ қарастырады.

Адвокаттың құпиясы — бұл не?

Клиентке заң көмегін көрсету кезінде Адвокат сатып алған кез келген деректер адвокаттық құпияға жатады. Адвокаттық құпияның қолданылу нысандары:

— адвокатқа немесе заң фирмасына жүгіну туралы ақпарат;

— іс жүргізу немесе адвокаттық тергеу кезінде Адвокат жинаған барлық құжаттар;

— адвокаттың клиенттен алған ақпараты;

— клиентке берілген ұсыныстар;

— адвокат пен клиент қол қойған шарттың талаптары, соның ішінде ақшалай есеп айырысудың сомасы мен түрі;

— адвокаттың заң көмегін көрсетуіне байланысты кез келген өзге ақпарат.

Клиенттің ақпаратын сақтау үшін адвокат іс қағаздарын клиенттің құжаттамасынан бөлек жүргізуге міндетті. Адвокаттың барлық істері мен іскерлік хат алмасу бір-бірінен бөлек болуға міндетті. Құпияны сақтау міндеті адвокаттық кеңсенің барлық персоналына қолданылады, олар жұмысқа қабылданған кезде құпия ақпаратты жарияламау туралы келісімге қол қоюға міндетті.

Кепілдіктер

Адвокаттың құпияны жарияламауға кепілдігі ретінде, клиент мынаны білуі керек:

— заң көмегін көрсету кезінде өзіне белгілі болған ақпарат туралы, жауап алуға және куә ретінде айғақ беруге болмайды;

— адвокатқа қатысты кез келген тергеу іс-шараларына тек сот шешімінің негізінде ғана жол беріледі.

Адвокаттың кәсіби құпиясы Клиенттің келісімімен ғана ашылуы мүмкін.

Қорытынды

Клиенттер адвокатқа сенбей, оның құпиялылығына сенімді болмай, барлық мәліметтерді ашып айтпайды, бұл істің қаралуы кезінде кері әсерін тигізуі мүмкін, сондықтан оны сақтау адвокат үшін абсолютті басымдық болып табылады және құпияны сақтау мерзімі шектелмейді.